Vierluik | Trauma – Deel 1: Wat is trauma echt?

Van de roep om gehoord te worden naar de sporen van trauma

In mijn vorige artikel, Anyone: De Stilte achter de Roep om Gehoord te Worden, besprak ik hoe eenzaamheid en het verlangen om gezien en gehoord te worden diepe sporen kunnen nalaten in ons emotionele landschap. Het nummer Anyone van Demi Lovato laat ons voelen hoe overweldigend het kan zijn om te roepen zonder antwoord te krijgen. Dit raakt aan een essentiële laag van trauma: de pijn van niet gehoord worden.

Veel trauma’s ontstaan niet alleen door wat ons is overkomen, maar ook door het ontbreken van erkenning en verbinding in die momenten. Wanneer onze pijn niet wordt gezien of gedragen, kan het zich vastzetten in ons lichaam en onze psyche. Dit maakt dat we op latere momenten in het leven nog steeds vast kunnen zitten in datzelfde gevoel van isolatie en onveiligheid.

Waar mijn vorige artikel zich richtte op de emotionele impact van eenzaamheid en het belang van kwetsbaarheid, gaan we in deze serie dieper in op hoe trauma zich fysiek en psychologisch manifesteert, en hoe we van overleven naar heling kunnen bewegen.

1. De verschillende lagen van trauma

Niet elk trauma ziet eruit als een ramp of crisis. Soms is trauma subtiel, genormaliseerd of verborgen achter jarenlange copingmechanismen. Om trauma te begrijpen, moeten we erkennen dat het verschillende lagen kent:

• Acute trauma – Ontstaat door een ingrijpende, eenmalige gebeurtenis, zoals een ongeval, een natuurramp of een gewelddadige ervaring.
• Chronisch trauma – Wordt opgebouwd door langdurige blootstelling aan stressvolle of schadelijke situaties, zoals misbruik, verwaarlozing of langdurige instabiliteit.
• Ontwikkelingstrauma – Ontstaat in de kindertijd, vaak door het ontbreken van een veilige hechting of emotionele ondersteuning. Dit beïnvloedt hoe we later in het leven relaties aangaan en onszelf zien.
• Intergenerationeel trauma – Trauma dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Studies tonen aan dat niet alleen ervaringen, maar zelfs epigenetische veranderingen (zoals verhoogde stressgevoeligheid) worden overgedragen.

📌 Vraag om te reflecteren: Welke ervaringen uit je verleden voel je nog in je dagelijks leven? Zijn er patronen die terugkomen?

2. Hoe trauma zich vastzet in het lichaam

"Het lichaam onthoudt wat de geest probeert te vergeten." – Bessel van der Kolk

Wanneer we iets traumatisch meemaken, activeert ons zenuwstelsel de vecht-, vlucht- of bevriesrespons. Maar wat als er geen mogelijkheid was om te vechten of te vluchten? In dat geval slaat het lichaam de ervaring op, alsof het trauma nog steeds gaande is.

Dit gebeurt via de volgende mechanismen:

• Het zenuwstelsel blijft in overdrive
  Het sympathisch zenuwstelsel (dat verantwoordelijk is voor stressreacties) blijft geactiveerd, zelfs wanneer er geen direct gevaar meer is. Dit leidt tot hyperalertheid, slaapproblemen en een constante staat van spanning.
• Het lichaam sluit zich af
  Wanneer stress langdurig aanhoudt, schakelt het systeem over naar de dorsale vagale toestand – een bevriesreactie. Dit kan leiden tot gevoelens van depressie, dissociatie en emotionele afvlakking.
• Trauma wordt in de spieren opgeslagen
  Onverwerkte emoties zetten zich vast in het lichaam. Dit kan zich uiten als chronische pijn, spierspanning, ademhalingsproblemen en zelfs auto-immuunziekten.

Dit betekent dat trauma niet alleen iets psychologisch is, het leeft in ons lichaam en beïnvloedt hoe we ons voelen, hoe we ademen en zelfs hoe we onszelf waarnemen.

📌 Lichaamsbewustzijnsoefening: Sluit je ogen en scan je lichaam. Zijn er plekken die gespannen of verdoofd aanvoelen? Wat zou er gebeuren als je hier met zachtheid naar luistert?

3. Waarom trauma vaak onzichtbaar blijft

Eén van de grootste misvattingen over trauma is dat het altijd gepaard gaat met zichtbare tekenen. Veel trauma’s blijven echter verborgen, omdat:

• We hebben geleerd onszelf te negeren
  In een maatschappij waarin 'doorgaan' wordt beloond, leren veel mensen hun pijn weg te stoppen. Dit kan leiden tot perfectionisme, workaholism of juist vermijding.
• Het brein trauma kan fragmenteren
  Traumatische herinneringen worden anders opgeslagen dan gewone herinneringen. Ze worden niet altijd logisch geordend, maar kunnen in flarden of in lichamelijke sensaties naar boven komen.
• Schaamte en zelfbescherming
  Trauma kan gepaard gaan met diepgewortelde schaamte, vooral als het in de jeugd ontstond. Schaamte maakt dat we onze pijn verborgen houden, soms zelfs voor onszelf.

Maar trauma verdwijnt niet door het te negeren. Het komt naar boven in andere vormen: onverklaarbare angsten, moeite met vertrouwen, emotionele blokkades of lichamelijke klachten.

📌 Zelfreflectie: Zijn er momenten waarop je overlevingsstrategieën gebruikt om iets niet te voelen? Wat zou er gebeuren als je met compassie naar deze patronen kijkt?

Trauma begrijpen is de eerste stap naar heling

Trauma is niet alleen een verhaal uit het verleden; het leeft in ons zenuwstelsel, in onze lichaamshouding, onze angsten en onze relaties. Maar het goede nieuws is: wat is vastgezet, kan ook weer in beweging komen.

Heling begint met bewustwording – door te erkennen wat er is opgeslagen, zonder oordeel. In de volgende artikelen in dit vierluik gaan we verder in op:

🔹 De impact van onzichtbare wonden – Hoe trauma zich uit in gedrag, relaties en zelfbeeld.
🔹 Het helingsproces: van overleven naar leven – Welke wegen naar herstel er zijn.
🔹 Trauma als poort naar groei – Hoe pijn een uitnodiging kan zijn om vrijer te worden.

Trauma in de bredere context van persoonlijke groei

Dit vierluik over trauma staat niet op zichzelf. Het vormt een nieuw hoofdstuk binnen de reis naar zelfbewustzijn en verbinding, die ik eerder verkende in mijn andere series:

🔹 De reis van liefde en verbinding – Dit vierluik ging over hoe relaties ons spiegelen en verdiepen. Hoewel trauma daar niet centraal stond, speelt ons emotionele verleden vaak een rol in de manier waarop we liefde geven en ontvangen. Relaties kunnen ons helpen bewuster te worden van oude patronen en nieuwe verbindingen aan te gaan vanuit authenticiteit.

🔹 Het pad van verlichting – Verlichting gaat over bewustwording, aanwezigheid en innerlijke vrijheid. Trauma kan een sluier vormen die ons weghoudt van die staat van Zijn, maar wanneer we bereid zijn om naar onze diepere lagen te kijken, kan het juist een uitnodiging zijn om los te komen van oude identificaties en dichter bij ons ware Zelf te komen.

Waar mijn vorige vierluiken draaiden om bewuste relaties en spirituele groei, richt deze nieuwe serie zich op de diepere, soms onbewuste lagen van ons verleden, en hoe we van overleven naar leven kunnen bewegen. In de volgende delen verkennen we hoe onzichtbare wonden ons gedrag en onze keuzes beïnvloeden, welke wegen naar heling mogelijk zijn, en hoe trauma uiteindelijk een uitnodiging kan zijn tot groei.

Wil je meer leren over trauma en persoonlijke groei? Volg mij op LinkedIn of bezoek mijn website voor begeleiding op het gebied van traumatherapie, zelfontwikkeling en bewust leiderschap.

Met warme groet,
Marcel

#Océane#Liefde#Bessel van der Kolk#Trauma #Heling #LichaamsgerichtWerk #Veerkracht #Bewustwording #Zelfontwikkeling #InnerValley